Aktualności

Darmstadt, Krzyżowa, w styczniu 2025 r.

Preambuła

Niniejszy manifest jest głosem społeczeństwa obywatelskiego, głosem tych licznych organizacji i podmiotów po obu stronach granicy, które od wielu lat przyczyniają się do kształtowania polsko-niemieckiego sąsiedztwa w zjednoczonej Europie.

Ścisłe, oparte na wzajemnym zaufaniu i przyjazne stosunki polsko-niemieckie mają kluczowe znaczenie dla przyszłości obu naszych krajów. Przed nami piętrzą się ogromne wyzwania: wzmocnienie europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony w obliczu wojny Rosji w Ukrainie, szerzący się populizm, kryzys demokracji liberalnych oraz rosnąca polaryzacja społeczeństw. Do tego dochodzą kryzysy związane ze zmianami klimatu oraz migracją.

W listopadzie 2024 roku obchodziliśmy 35. rocznicę historycznej mszy pojednania w Krzyżowej. W wyniku obrad i rozmów przeprowadzonych w tym miejscu przypominamy rządom w Berlinie i w Warszawie o wielkim znaczeniu rozszerzenia i promowania polsko-niemieckiej współpracy społeczeństwa obywatelskiego. Dotychczasowe starania na tym polu uważamy za niewystarczające. Niniejszy manifest uwzględnia postulaty Grupy Kopernika oraz innych podmiotów zaangażowanych i wspierających kontakty społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i w Niemczech.

Czytaj więcej: Więcej odwagi i determinacji dla lepszej przyszłości - Manifest Polsko-Niemieckiego Społeczeństwa...

W tym tygodniu dr hab. Robert Żurek wraz z dr Anną Poznańską przebywali w Berlinie, aby spotkać się z organizacjami partnerskimi i zaplanować nadchodzący rok. Tam rozmawiali z dyrektorami zarządzającymi Fundacji Freyi von Moltke oraz Kreisau-Initiative e.V. – dr Anną Quirin i dr. Richardem Roewerem.
Podczas spotkania Robert Żurek wręczył dyrektor zarządzającej Fundacji Freyi von Moltke upominek z okazji 20. rocznicy założenia fundacji – kalendarz fotograficzny z Krzyżowej oraz praliny.
Następnie zostali przyjęci przez Ambasadora RP Jana Tombińskiego w nowym gmachu ambasady przy Unter den Linden, gdzie rozmawiali o Krzyżowej, polsko-niemieckim pojednaniu oraz celach polskiej dyplomacji w Berlinie.

Czytaj więcej: Spotkania w Berlinie: Krzyżowa umacnia partnerstwa

Dlaczego warto oddać głos świadkom czasu? W jaki sposób z nimi pracować? Jak wyglądało życie pod rządami komunistów w Gruzji i Armenii? I co to wspólnego z historią Europy Środkowej? 

Odpowiedzi na te i wiele innych pytań mogli poznać uczestniczki i uczestnicy specjalnych warsztatów, połączonych z pokazami filmów dokumentalnych, które 14 stycznia we Wrocławiu, 20 stycznia w Lwówku Śląskim oraz 28 stycznia w Szczawnie Zdroju zorganizowała Fundacja „Krzyżowa”. 

Czytaj więcej: Doświadczenia komunizmu w krajach Kaukazu w relacjach świadków. Warsztaty historyczne oraz pokazy...

80 lat temu, 23 stycznia 1945 roku, zginął Helmuth James von Moltke.

Była to zbrodnia sądowa dokonana przez narodowosocjalistyczne sądownictwo; kilka dni wcześniej został skazany na śmierć po pokazowym procesie przed „Volksgerichtshof” (Trybunałem Ludowym).

Urodzony w 1907 roku w Krzyżowej na Dolnym Śląsku, Helmuth James von Moltke w 1940 roku, wspólnie z Peterem Grafem Yorckiem von Wartenburgiem, założył grupę oporu „Krąg z Krzyżowej” (Kreisauer Kreis). Przez następne cztery lata obaj byli centralnymi postaciami tej grupy. W berlińskim mieszkaniu rodziny Yorck von Wartenburg odbywały się liczne spotkania robocze, a na majątku Moltków w Dolnym Śląsku organizowano trzy większe, kluczowe spotkania dla grupy. Nazwa miejscowości Krzyżowa później stała się nazwą grupy.

W czasach bezprawia i brutalnej przemocy w Niemczech i przez Niemcy w Europie, Helmuth James von Moltke był przekonany, że jedynie dialog ponad społecznymi i religijnymi granicami może prowadzić do trwałych rezultatów, a wynikiem takiego dialogu, w trakcie wojny, może być demokratyczne i praworządne powojenne Niemcy, wolne od narodowego socjalizmu. Takie Niemcy widział jako część ściśle związanego Europy przyszłości.

Czytaj więcej: 80. rocznica śmierci Helmutha Jamesa von Moltke, 23 stycznia 2025