Mimo upływu czasu II wojna światowa pozostaje bardzo ważnym tematem. Wpływa na tożsamość ludzi i stosunki międzynarodowe. Bez wiedzy o niej trudno zrozumieć współczesność i zgłębić tematy składające się na dziedzictwo historyczne Krzyżowej. Zauważamy jednak, że młodzież przyjeżdżająca do Krzyżowej posiada niewielką wiedzę o tym okresie, zaś różnice w edukacji i kulturze pamięci poszczególnych państw powodują jednostronne interpretacje i brak wrażliwości na pamięć innych, co utrudnia porozumienie. Stąd pomysł na wystawę, która opowie historię II wojny światowej, a zwłaszcza te jej rozdziały, które są szczególnie ważne dla zrozumienia dziedzictwa historycznego Krzyżowej, oraz dla edukacji historycznej i obywatelskiej, edukacji na rzecz pokoju, porozumienia, praw człowieka i troski o wspólną, europejską przyszłość.
Wystawa “1939-1945. Lata, które zmieniły świat” powstaje tuż przy wystawie stałej "Odwaga i pojednanie", na terenie dawnego ogrodu. Scenariusz wystawy opracował zespół pracowniczek i pracowników naszej Fundacji. Koncepcję architektoniczną i graficzną przygotowała warszawska pracownia JAZ+ Architekci.
Wystawa została sfinansowana ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego oraz Konsulatu Generalnego Niemiec we Wrocławiu, a jej budowa ma się zakończyć w grudniu 2023 r.
To już 1096 dni. Trzy lata. Tyle dzieli nas od początku pełnoskalowe agresji Rosji przeciwko Ukrainie. Dni i lata pełne zła, śmierci, cierpienia, zniszczenia. Ale i bohaterstwa, solidarności, wierności wartościom.
Krzyżowa nie wahała się pospieszyć z pomocą ofiarom wojny. Już kilka dni po jej wybuchu przyjęliśmy pierwszych uchodźców. Między marcem 2022 r. a styczniem 2025 r. znalazło u nas schronienie w sumie 177 osób. Niektóre mieszkały u nas kilka tygodni, inne – wiele miesięcy. Niedawno opuścili nas ostatni z nich.
Nie ograniczyliśmy się do noclegu i wyżywienia. Wspieraliśmy naszych gości w załatwianiu formalności urzędowych, organizowaliśmy dla nich kursy języka polskiego, szkolenia i zajęcia sprzyjające aktywizacji zawodowej, opiekę lekarską i psychologiczną. Wspieraliśmy w poszukiwaniu pracy i mieszkania. Dla dzieci utworzyliśmy specjalną grupę w naszym przedszkolu, zabieraliśmy je na wycieczki, zapraszaliśmy do udziału w naszych projektach.
Wszystko to było możliwe dzięki ogromnemu zaangażowaniu naszego zespołu, a także dzięki niewiarygodnemu wsparciu, jakie otrzymaliśmy od naszych partnerów i przyjaciół z Polski, Niemiec i innych krajów. Wszystkim, którzy pomogli nam pomagać innym bardzo serdecznie dziękujemy. Bez Was nic nie bylibyśmy w stanie zrobić! Dobrze, że jesteście!
Otrzymaliśmy wiele dowodów wdzięczności od naszych gości. Jednym z nich była flaga Ukrainy z podziękowaniami i podpisami kilkudziesięciu ukraińskich żołnierzy. Pewnie dzisiaj niektórzy z nich już nie żyją…
Marian Turski urodził się 26 czerwca 1926 roku jako Mosze Turbowicz w Druskiennikach. Młodość spędził w Łodzi, gdzie w 1940 roku Niemcy przesiedlili jego rodzinę do tamtejszego getta. Podczas okupacji działał w antyfaszystowskiej konspiracji, a w sierpniu 1944 roku trafił do Auschwitz-Birkenau. Przeżył marsze śmierci do Buchenwaldu i do Theresienstadt. Po wojnie był zaangażowany w działalność publicystyczną, m.in. w „Polityce”, a także w pracę na rzecz upamiętnienia Holokaustu, pełniąc m.in. funkcję przewodniczącego Rady Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Pan Marian Turski był również aktywnym uczestnikiem międzynarodowych działań na rzecz przeciwdziałania negowaniu Holokaustu i obojętności wobec zła.
W 2023 roku, wraz z Fundacją "Krzyżowa" dla Porozumienia Europejskiego został uhonorowany Nagrodą Świętej Jadwigi. To prestiżowe wyróżnienie, przyznawane przez Kapitułę Orderu Świętej Jadwigi, jest wyrazem uznania dla osób, które w swojej działalności publicznej i społecznej kierują się wartościami chrześcijańskimi i zasadami dialogu.
Słowa Pana Mariana Turskiego, zamykające naszą wystawę "1939-1945. Lata, które zmieniły świat", niech będą dla wszystkich narodów wskazówką:
„Nie bądź obojętnym, bo jeżeli nie, to się nawet nie obejrzycie jak na nas, jak na waszych potomków, jakieś Auschwitz, nagle spadnie z nieba”.
Rodzinie i Bliskim Pana Mariana Turskiego składamy wyrazy najszczerszego współczucia.
6 lutego 2025 roku miało miejsce spotkanie, w którym uczestniczyli przewodniczący Rady Nadzorczej Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego, dr Grzegorz Warzocha, oraz dyrektor zarządzający Fundacji, dr hab. Robert Żurek. Do rozmów dołączył również radny Sejmiku Dolnośląskiego i przyjaciel Krzyżowej, Sławomir Piechota. Spotkanie miało na celu omówienie możliwości dalszej współpracy Fundacji z Urzędem Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego.
W trakcie spotkania, które odbyło się z udziałem marszałka dolnośląskiego, Pawła Gancarza, przedstawiciele Fundacji podziękowali Panu Marszałkowi za dotychczasową owocną współpracę z Urzędem Marszałkowskim oraz zaprezentowali propozycje jej dalszego zacieśnienia.
Pan Marszałek Paweł Gancarz wyraził uznanie dla działalności Fundacji Krzyżowa i jej wpływu na rozwój regionu. Z entuzjazmem przyjął zaproszenie do odwiedzenia Krzyżowej, co stanowi wyraz jego zaangażowania w pogłębianie współpracy w przyszłości.
Czytaj więcej: Spotkanie z Marszałkiem Dolnośląskim Pawłem Gancarzem