„Nigdy nie zapomniałem o Fundacji“. Rozmowa ze Stephanem Erbem, jednym z pierwszych pracowników MDSM w Krzyżowej, obecnie dyrektorem zarządzającym PNWM w Poczdamie.

  • Fundacja „Krzyżowa”: Czy przypomina Pan sobie moment, gdy po raz pierwszy był Pan w Krzyżowej?

  • Stephan Erb: Po raz pierwszy znalazłem się w Krzyżowej w 1994 r. W tym czasie właśnie skończyłem studia i otrzymałem pracę jako pracownik pedagogiczny w Krzyżowej. Byłem jednym z młodych ludzi, którzy pracowali w MDSM i wspierali oraz prowadzili grupy, które przybywały do Krzyżowej. Często były to polsko-niemieckie programy wymiany uczniów. Ale w tym czasie Fundacja „Krzyżowa” organizowała również jeszcze workcampy. Młodzi ludzie z różnych krajów spotkali się, aby wspólnie pracować i odnowić kompleks budynków. Noce spędzali w namiotach w pobliżu Domu na Wzgórzu.

    Przez pięć lat, do 1999 roku, pracowałem w Krzyżowej, ale również po tym czasie byłem związany z Fundacją i miejscem. Przez kilka lat byłem członkiem Rady Nadzorczej Fundacji i Rady ds. MDSM. Od 2008 roku pracuję w Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży, gdzie nadal wspieram polsko-niemieckie spotkania młodzieży.

27 września, przed bramą Fundacji „Krzyżowa”, Helmuth Caspar von Moltke – syn Helmutha Jamesa i Freyi von Moltke, właścicieli majątku w Krzyżowej i członków Kręgu z Krzyżowej, w obecności współzałożycieli Fundacji – o. Adama Żaka SJ i Annemarie Cordes, zasadził Dąb Pamięci. Było to symboliczne wydarzenie pokazujące dwa wymiary historii Krzyżowej - tej związanej z Kręgiem z Krzyżowej i tej, która wiąże się z powstaniem Fundacji.

Drzewo, które w piątkowe przedpołudnie zasadził Hemuth Caspar von Moltke, zastąpiło stary dąb, które ze względu na zły stan musiał zostać usunięty. To właśnie na nim w sierpniu 1946 r., na polecenie Starosty Świdnickiego, przybito listę mieszkających jeszcze w Krzyżowej Niemców. Mieli oni w ciągu trzech dni opuścić wieś i udać się, podobnie jak ich rodacy mieszkający w tej okolicy, do Gracowic, skąd zostali przetransportowani do różnych stref okupacyjnych ówczesnych Niemiec.

Fundacja „Krzyżowa“ dla Porozumienia Europejskiego wraz z partnerami byli organizatorami konferencji, która podejmowała refleksję na temat sposobu, w jaki Krzyżowa oraz inne miejsca dialogu i spotkań mogą włączyć się w proces przeciwdziałania konfliktom nie tylko na poziomie krajowym, ale również europejskim.

W czerwcu  1989 roku odbyła się we Wrocławiu konferencja, która zgromadziła wywodzących się z różnorodnych środowisk uczestników z Polski, obydwu krajów podzielonych Niemiec, Holandii oraz Stanów Zjednoczonych. Inicjatorem konferencji był Klub Inteligencji Katolickiej z Wrocławia, a jej tytuł brzmiał: "Chrześcijanin w społeczeństwie”.  

Tematami podejmowanymi podczas konferencji były: opozycja i opór, edukacja młodzieży i dorosłych, co współcześnie oznacza być chrześcijaninem i demokracja. Uczestnicy konferencji przyjechali jednak także w bardzo konkretnej sprawie, którą stanowiło uratowanie majątku w Krzyżowej, gdzie podczas II wojny światowej odbywały się spotkania Kręgu z Krzyżowej. Postępujący proces degradacji zespołu pałacowego miał zostać zatrzymany, a cały teren przekształcony w miejsce spotkań.  

Z okazji 30-lecia tego wydarzenia – opisywanego przez osoby uczestniczące jako doświadczenie nie tylko inspirujące, ale także kluczowe i uważane dziś za moment narodzin Fundacji „Krzyżowa” – w czerwcu tego roku w Krzyżowej odbyła się konferencja bezpośrednio nawiązująca do tej z 1989 r.

Zanim zdarzył się nam nasz Czerwiec, minęło kilka miesięcy, które w Polsce nagle zaczęły płynąć w przyśpieszonym tempie.

Żeby zrozumieć okoliczności powstania Fundacji Krzyżowa, trzeba zarysować atmosferę tamtych czasów. Po smutnych latach szarej i siermiężnej komuny lat 80-tych, zaczęły się dziać ważne i niesłychanie interesujące rzeczy. Wszyscy gorączkowo dyskutowali nad zmianami politycznymi i pytali się co będzie dalej? Gospodarka w kraju leży na obu łopatkach. W Związku Radzieckim Gorbaczow wprowadza Pieriestrojkę, w krajach nadbałtyckich zaczynają powstawać ruchy obywatelskie,  na Węgrzech uchwalono prawo do wolnego zrzeszania się (w komunizmie nieznane zjawisko), w USA prezydentem jest Ronald Reagan, który postawił sobie za cel pokonanie komunizmu. Istniały dwa państwa niemieckie, ale w NRD zaczynał narastać bunt, pierwsze protesty i aresztowania. W Polsce, po ciemnej nocy stanu wojennego,  co chwilę wybuchały strajki i wiadomo było, że coś wisi w powietrzu. Władza się ugięła i zgodziła na  spotkanie opozycją przy okrągłym stole, gdzie ustalono pierwsze wolne wybory, wolność prasy i wiele innych rzecz, które się w głowie nikomu nie mieściły. Działo się bardzo dużo, bardzo szybko. Gazety stały się z dnia na dzień pasjonujące, co się przed tym nie zdarzało. Dyskusjom Polaków do późnych godzin nocnych nie było końca.

W dniach 02-10.02.2019  odbędzie się w Krzyżowej XVII Kurs Mistrzowski "Uczniowie Mistrzów". Będziemy gościli ponad 130 osób (profesorowie, uczniowie i ich rodzice). W dniach 07.02, 08.02 i 09.02 o godzinie 19:00 równolegle w sali balowej i w sali wielofunkcyjnej, odbędą się koncerty:

  • sala balowa: skrzypce, altówka w akompaniamencie fortepianu
  • sala wielofunkcyjna: flet, klarnet, wiolonczela w akompaniamencie fortepianu

Wstęp na koncerty bezpłatny

Chcesz być na bieżąco?

Zapisz się do naszego newslettera i dowiaduj się pierwszy o nadchodzących wydarzeniach!