Polecamy artykuł „Relacje polsko-niemieckie: Szukać tego, co łączy narody" autorstwa Agnieszki Łady (Instytut Spraw Publicznych w Warszawie, Rada Nadzorcza Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego) oraz Petera Olivera Loewa (Niemiecki Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt), który ukazał się na portalu dziennika „Rzeczpospolita" w dniu 1 sierpnia br.
Artykuł jest odpowiedzią na tekst „Stauffenberg przybywa do Kozienic” Macieja Olexa-Szczytowskiego, opublikowany w „Rzeczpospolitej" 19 lipca br.
„(...) Tematu drugiej wojny światowej, zbrodni wyrządzonych przez Niemców w Polsce i ich skutków nie wolno ani w Polsce, ani w Niemczech umniejszać, ani pomijać. We wspólnej Europie dialog na ten temat należy prowadzić jednak wspólnie, a nie obok siebie. Jeśli ma on być partnerski i przynieść zakładany skutek – wzajemną świadomość historii, wrażliwości i wynikających z tego obciążeń - po obu stronach należy dbać o jakość prowadzonych debat. Błędne wnioski, oskarżenia przy braku dwustronnej dyskusji powodują, że Polacy sami stawiają się w gorszej pozycji w dyskursie historycznym z Niemcami. Niemcy z kolei, nie znając faktów czy wychodząc z założenia, że wiele zostało już w polsko-niemieckich stosunkach powiedziane i wyjaśnione, potwierdzają polskie obawy o niedostatecznym uznaniu ofiar."
Polecamy również fragment odnoszący się do historii Kręgu z Krzyżowej:
„(...) skrajnie wybiórcze są w tekście Olexa-Szczytowskiego opisy dotycząca Kręgu z Krzyżowej, grupy opozycjonistów, którzy w majątku Helmutha Jamesa von Moltke w Krzyżowej pod Świdnicą snuli plany, jak powinny wyglądać Niemcy w Europie po upadku Trzeciej Rzeszy. Grupę tę charakteryzowała różnorodność środowisk, zawodów i poglądów, łączył sprzeciw wobec zbrodniczej polityki Hitlera w okupowanej Europie. Podstawowym celem ich działalności i programu było przywrócenie prawa i praworządności. Przygotowali koncepcje dotyczące ukarania zbrodniarzy wojennych oraz zadośćuczynienia dla krajów okupowanych przez nazistowskie Niemcy.
Osoby z Kręgu z Krzyżowej, w tym sam Helmuth James von Moltke, pełniły różne funkcje w Trzeciej Rzeszy. W działalności konspiracyjnej starali się wykorzystać swoją wiedzę i stanowiska, aby zmniejszyć zło w czasach nazistowskich rządów. Wśród przyjaciół Kręgu byli przedstawiciele prześladowanych przez nazistów socjaldemokratów, którzy jako jedni z pierwszych ofiar Hitlera trafili do obozów koncentracyjnych. Do Kręgu z Krzyżowej należeli również duchowni obu wyznań chrześcijańskich. Duszpasterz więzienny Harald Poelchau zorganizował w Berlinie pomoc prześladowanym Żydom, a żywność dostawał między innymi z majątku w Krzyżowej. W 1971 r. został uhonorowany tytułem Sprawiedliwych Wśród Narodów.
Helmuth James von Moltke i jego towarzysze uważali napaść na Polskę w 1939 r za bezprawie. Z późniejszych narad Kręgu zachował się projekt nowego ładu Europy, wręcz projekt konstytucji zjednoczonej Europy z jesieni 1942 roku. Wśród państw, które się w niej pojawiają wymieniona jest też niepodległa Polska. W przypadku samego Moltkego wiemy, że liczył się z tym, że w ramach odszkodowania Dolny Śląsk, gdzie leżał jego majątek, może znaleźć się na terytorium Polski lub Czech. (...)"
Tekst w całości dostępny jest na stronie Rzeczpospolitej.
Dr hab. Peter Oliver Loew jest historykiem i zastępcą dyrektora Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt
Dr Agnieszka Łada jest politologiem, dyrektorem Programu Europejskiego Instytutu Spraw Publicznych w Warszawie oraz wiceprzewodniczącą Rady Nadzorczej Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego
