Pogotowie językowe z Krzyżowej
19.05.2020, Lucyna Boryczko
Od dwóch miesięcy trwa w polskich szkołach nauczanie zdalne. Dużo się mówi o coraz bardziej widocznym rozwarstwieniu społecznym i o wykluczeniu dotykającym sporą grupę uczniów. Najczęściej mowa jest o rodzinach nieposiadających odpowiedniego sprzętu oraz o rodzinach dysfunkcyjnych. Niestety oprócz osób wykluczonych cyfrowo czy społeczno-ekonomicznie, obserwujemy także inne grupy, które dotkliwie odczuwają negatywne skutki nauki zdalnej. Wśród nich znajduje się wielu uczniów z doświadczeniem migracji.
Żeby zrozumieć ich trudną sytuację, wystarczy pomyśleć o tym, jak nauczanie zdalne wygląda w rodzinach, w których rodzice mówią po polsku. Oczami wyobraźni (lub swoimi, jeśli mamy dzieci) widzimy nieco komiczny obrazek domowników, którzy często na niewielkim metrażu usiłują kontynuować swoje dotychczasowe obowiązki – pracę i naukę, przeniesione z biur i szkół do domowego zacisza. Już to ostatnie wywołuje uśmiech na naszych twarzach. Gdzie się podziało domowe zacisze? Rodzice, często niepewni jutra, próbują za wszelką cenę podołać obowiązkom służbowym – odpisują na maile, odbierają telefony, a prawie w tym samym czasie gotują, rozstrzygają konflikty między dziećmi i zarządzają podziałem sprzętu komputerowego między domownikami. Dodatkowo niejednokrotnie muszą pełnić rolę nauczycieli własnych dzieci. Łatwe? To teraz wyobraźmy sobie, że nie mówimy po polsku lub mówimy słabo, a nasze dzieci uczestniczą w zdalnej nauce odbywającej się w tym właśnie języku.
A jak to wygląda z perspektywy dzieci? Do problemów, z którymi mierzą się ich rówieśnicy, dochodzi dezorientacja wynikająca z nowych, odmiennych wymagań edukacyjnych. Teraz, jeszcze bardziej niż wcześniej, odczuwają skutki nieprzygotowania polskich szkół do uczenia młodych migrantów.
Z tego powodu Fundacja „Krzyżowa” postanowiła wyjść naprzeciw potrzebom uczniów i nauczycieli, uruchamiając „pogotowie językowe”. Świata nie uratujemy, ale być może wesprzemy choć kilka osób. Poniżej przedstawiam refleksje dotyczące pomocy uczniowi z doświadczeniem migracyjnym w nauce zdalnej.
- Stwórz atmosferę pozwalającą uczniowi na wyrażenie swoich obaw i problemów. Posłuchaj co mówi! Pozwól się „wygadać”!
- Daj czas sobie i jemu/jej. Nie od razu Rzym zbudowano😉. Do nowej sytuacji trzeba się przyzwyczaić, nauczyć korzystania z dóbr technologicznych i przede wszystkim wzajemnie się poznać.
- Zastanów się, jakie są faktyczne potrzeby danego ucznia. Zdiagnozuj problemy i postaraj się dotrzeć do ich przyczyny.
- Dostosuj używane przez siebie metody do potrzeb. Pomyśl o tym, jakie są możliwości w obecnej sytuacji, weź pod uwagę zarówno aspekty psychologiczne, sytuację edukacyjną (i domową, jeśli to możliwe), jak i możliwości technologiczne.
- Jeśli tylko to możliwe, wykorzystaj w pracy dobrodziejstwa technologii. Skorzystaj z nich by urozmaicić zajęcia i utrzymać uwagę ucznia. Dzięki aplikacjom edukacyjnym możemy przekazać różne treści, rozwijać sprawności językowe (pisanie, czytanie, mówienie i słuchanie), ćwiczyć poszczególne elementy podsystemów języka. Pokaż uczniowi jak korzystać ze słowników internetowych i translatorów (krytycznie!) oraz z wielojęzycznych encyklopedii.
- Do not harm – nasze działania mają być odpowiedzią na zaistniałą trudną sytuację, nie bez podstawy jest więc przyjęcie zasady „po pierwsze, nie szkodzić”. Pamiętamy o tym, że uczeń z jakiegoś powodu do nas trafił i róbmy wszystko, żeby jego sytuację polepszyć. Nie stresujmy go niepotrzebnymi dodatkowymi zadaniami.
- Zadbajmy o to, by zajęcia przebiegały nie tylko przyjemnie i spokojnie, ale też interesująco😊. Nie jest łatwo motywować do pracy ucznia ponoszącego porażki edukacyjne. Miej w zanadrzu kilka narzędzi, które pomogą te motywację odnaleźć.
- Nic na siłę i nic zbyt szybko.
Mam nadzieję, że edukacja zdalna, taka jak jest obecnie, szybko się skończy. Ale co się stało, to się nie odstanie, skutki jej jeszcze długo będą się ciągnąć za uczniami. Dobrze, że w tym trudnym czasie może powstać coś pozytywnego, a wypracowane teraz metody, na pewno przydadzą się w przyszłości.
