W ramach kilkuletniego dofinansowania Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży Fundacji "Krzyżowa" dla Porozumienia Europejskiego przyznanego przez Narodowy Instytut Wolności, w Krzyżowej powstanie nowa stała wystawa poświęcona II wojnie światowej.
Grupa robocza, składająca się z kilkunastu osób, spotkała się w dniach 10-12 grudnia w Krzyżowej, aby przedyskutować trzy kluczowe zagadnienia:
- Jakie powinno być hasło przewodnie wystawy?
- W jakim miejscu w Krzyżowej powinna znaleźć się ekspozycja?
- Jaki będzie plan realizacji projektu?
W skład grupy roboczej weszli eksperci i ekspertki z różnych obszarów zawodowych i merytorycznych z Polski i Niemiec, w tym historycy, specjaliści od projektowania wystaw i praktycy spotkań międzynarodowych. W skład grupy roboczej weszli oczywiście również specjaliści i specjalistki z różnych działów Fundacji "Krzyżowa".
Ogromną zaletą spotkania na miejscu, w Krzyżowej, była możliwość zwiedzenia i "żywy kontakt" z istniejącą infrastrukturą wystawienniczą i zasobami przestrzennymi, co stanowiło inspirację do pracy w małych grupach, jak również wzbogaciło dyskusję podczas obrad plenarnych.
Wypracowane wskazówki i pomysły będą teraz cennym wkładem w dalszy proces realizacji wystawy.
Eksperci i ekspertki wchodzący w skład grupy roboczej:
Prof. Waldemar Czachur jest niemcoznawcą, germanistą; pracuje w Instytucie Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, naukowo zajmuje się analizą dyskursu z zakresu pamięci, badaniami porównawczymi oraz historią dialogu polsko-niemieckiego. Jest współkuratorem wystawy „Odwaga i pojednanie” w Krzyżowej, wystawy „Most(y) zjednoczonej Europy. 25 lat polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy” oraz „Deutsche und Polen. Geschichten eines Dialogs”. Od 2017 roku jest przewodniczącym Rady Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego.
Andrzej Dusiewicz – nauczyciel historii i WOS-u, redaktor w wydawnictwach edukacyjnych. Pomysłodawca materiałów dydaktycznych do filmów Katyń i Bitwa Warszawska 1920. Autor monografii Tarutino 1812 i Smoleńsk 1812, albumów Legiony Polskie we Włoszech i Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generałowie, adiutanci, sztaby. Współautor podręcznika Historia. Po prostu oraz serii atlasów historycznych dla osób niewidomych. Od 2012 r. we WSiP kierownik Polsko-Niemieckiego Projektu Podręcznika do Historii.
Bartosz Dziewanowski-Stefańczyk, doktor historii, zastępca kierownika Działu Naukowego Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność i współpracownik Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się dyplomacją kulturalną, polityką historyczną oraz relacjami polsko-niemieckimi. Jest współkuratorem wystawy „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918-1923”, stworzonej przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność. Wkrótce w serii naukowej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność oraz wydawnictwa Routledge ukaże się książka pod redakcję jego oraz prof. Jaya Wintera pt. A New Europe, 1918-1923: Instability, Innovation, Recovery, która dotyczy tworzenia się nowego ładu w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie 1918-1923.
Annemarie Franke jest obecnie zatrudniona w Instytucie Federalnym ds. Kultury i Historii Niemców w Europie Wschodniej (BKGE), pracując w Instytucie Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność w Warszawie. W latach 2001–2012 była związana zawodowo z Fundacją „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego jako kierownik Miejsca Pamięci i członek zarządu Fundacji, od 2018 jest członkiem Rady Nadzorczej. Jest współredaktorem katalogu wystawy stałej „Odrzucając kłamstwo” w Krzyżowej oraz towarzyszyła powstawaniu wystawy plenerowej „Odwaga i Pojednania”.
Judith Hoehne-Krawczyk, od 2012 r. szefowa projektów w Aktion Sühnezeichen Friedensdienste i zastępca kierownika Działu Edukacyjno-Programowego w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu. Jej zainteresowania koncentrują się na koncepcji i realizacji polsko-niemieckich i międzynarodowych projektów spotkań dla młodzieży i multiplikatorów, jak również na temacie "Praca przymusowa w czasach narodowego socjalizmu" (m.in. współpraca przy wystawach z "Forced Labour Project Group"). Studiowała nauki polityczne i socjologię w Ratysbonie i Warszawie.
Dr Łukasz Kamiński jest historykiem, specjalizującym się w historii Polski po 1945 r., w szczególności w okresie okupacji sowieckiej i PRL. Jest przewodniczącym Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia, a w latach 2011-2016 pełnił funkcję prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Doktoryzował się w 1999 r., w 2006 r. został zastępcą dyrektora, a w 2009 dyrektorem Biura Edukacji Narodowej IPN.
Elisabeth Kohlhaas pracuje w Centrum Dokumentacji i Informacji Torgau (DIZ) Fundacji Saksońskich Miejsc Pamięci. Odpowiada tam za rozwój nowej wystawy stałej, a także za działania edukacyjne i public relations. DIZ Torgau upamiętnia w szczególności ofiary nazistowskiego sądownictwa wojskowego w czasie II wojny światowej. W poprzednich projektach badawczych zajmowała się aspektami sprawstwa w okresie narodowego socjalizmu (FU Berlin) oraz przeżyciem dzieci żydowskich w Holokauście w Polsce (Uniwersytet Lipski/Żydowski Instytut Historyczny Warszawa).
Dominik Kretschmann, absolwent studiów prawniczych w Niemczech, od 2005 r. zawodowo związany z Polską. Od 2007 r. referent ds. edukacji, a od 2012 r. kierownik Miejsca Pamięci w Fundacji „Krzyżowa“ dla Porozumienia Europejskiego. Główne obszary jego zainteresowań i pracy zawodowej to edukacja obywatelska, stosunki polsko-niemieckie oraz historia XX wieku. Szczególnie interesują fenomen oporu i sprzeciwu oraz wieloperspektywiczność.
Wojciech Kucharski (ur. w 1978 r.) – historyk i archeolog, doktor habilitowany nauk humanistycznych, zajmuje się historią średniowiecza i czasów najnowszych, szczególnie historią Kościoła, historią pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. Twórca wielu projektów wystawienniczych w tym współautor wystawy głównej w Centrum Historii Zajezdnia „Wrocław 1945 – 2016” i głównej wystawy historycznej Wrocław ESK „7 cudów Wrocławia i Dolnego Śląska”. Zastępca dyrektora ds. naukowych we wrocławskim Ośrodku „Pamięć i Przyszłość”, wykłada w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego historię w przestrzeni publicznej. Twórca „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej”. Członek Polskiego Towarzystwa Historycznego.
Anna Kudarewska, dyrektorka programowa Fundacji "Krzyżowa", kierowniczka Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży, edukatorka od 2007 roku prowadzi międzynarodowe projekty edukacyjne dla młodzieży z zakresu edukacji obywatelskiej, globalnej, antydyskryminacyjnej, prowadzi liczne warsztaty dla nauczycieli i współpracuje ze szkołami z Polski i z Niemiec.
Dr hab. Stephan Lehnstaedt, od 2016 r. jest profesorem Holocaust Studies w Touro College w Berlinie. W latach 2010-2016 był pracownikiem naukowym Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Prowadzi badania i publikuje na temat historii dwóch wojen światowych, Holokaustu i reparacji, w związku z czym jest również kuratorem kilku wystaw o zasięgu międzynarodowym. W Polsce został odznaczony m.in. medalem „Powstanie w Getcie Warszawskim” Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej.
Karolina Osiecka - pedagog teatru i animatorka kultury z doświadczeniem w pracy z dziećmi, seniorami oraz młodzieżą marginalizowaną. Mgr teatro- i medioznastwa, socjologii oraz historii sztuki na Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg. Obecnie pracuje jako specjalistka ds. projektów edukacyjnych w fundacji krzyżowa dla porozumienia europejskiego.
Dr Urszula Pękala, teolożka, historyczka Kościoła. Pracowała w Instytucie Historii Europejskiej (IEG) w Moguncji, gdzie kierowała interdyscyplinarną grupą badawczą zajmującą się oddziaływaniami pomiędzy religią i polityką w procesie pojednania polsko-niemieckiego oraz projektem na temat roli francuskich, niemieckich i polskich biskupów katolickich w procesach pojednania po II wojnie światowej. W Fundacji „Krzyżowa” zajmuje się edukacją historyczną ze szczególnym uwzględnieniem tematyki jej zainteresowań badawczych.
Paweł Prokop studiował język i literaturę niemiecką w Warszawie i Berlinie oraz historię i nauki polityczne na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Przez wiele lat pracował w Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży. Następnie zajął się współpracą rozwojową i pracował w Engagement Global gGmbH, między innymi jako kierownik projektu linii finansowania weltwärts encounter projects. Od czerwca 2018 r. jest szefem działu Międzynarodowych Spotkań Młodzieży w Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e. V. Od 2019 r. zasiada w zarządzie Kreisau-Initiative e.V.
Hanna Radziejowska, szefowa Instytutu Pileckiego w Berlinie, koordynatorka, kuratorka, producentka i scenarzystka projektów kulturalnych i muzealniczych. Wraz z Jackiem Fairweatherem współkuratorka wystawy „Ochotnik. Witold Pilecki i jego misja w Auschwitz“, która znajduje się w siedzibie Instytutu Pileckiego w Berlinie i została wyróżniona nagrodą „Wydarzenie Historyczne Roku 2019” za najlepszą wystawę. W 2018 roku Hanna Radziejowska z kolei otrzymała Nagrodę Architektoniczną Prezydenta m.st. Warszawy w kategorii „Najlepsze wydarzenie architektoniczne” za wystawę „Muzeum Szklanych Domów”.
Liubov Shynder, trenerka edukacji pozaformalnej w tematach Praw Człowieka, przeciwdziałania dyskryminacji oraz różnorodności. W projektach edukacyjnych zajmuje się połączeniem edukacji historycznej z edukacją na rzecz szacunku do Praw Człowieka. Autorka materiałów edukacyjnych z krytycznego podejścia do historii dla nastolatków i starszej młodzieży. Trenerka Projektu Stories that Move - Historię które poruszają - narzędzia edukacyjnego online do przeciwdziałania dyskryminacji w szkołach. Absolwentka Pracy Socjalnej i Judaistyki.
Kristina Smolijaninovaitė jest zastępcą dyrektora wykonawczego Forum Społeczeństwa Obywatelskiego UE-Rosja. W ramach Forum zainicjowała w 2013 r. grupę roboczą "Pamięć historyczna i edukacja", a w 2020 r. program historyczny "Konfrontacja z pamięcią". Była jednym z kuratorów wystawy "Different Wars. Narodowe podręczniki do nauczania historii o II wojnie światowej" oraz współautorką towarzyszącego jej katalogu. Studiowała dziedzictwo kulturowe i języki na Litwie, w Niemczech i Turcji.
Dr hab. Robert Żurek, historyk, teolog. Dyrektor zarządzający Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego, były zastępca dyrektora Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie. Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu w latach 2013-2016. Zajmuje się w historią relacji polsko-niemieckich w XX wieku, w szczególności procesem pojednania po II wojnie światowej. Autor licznych publikacji naukowych i popularnonaukowych oraz scenariuszy wystaw.
Działanie finansowane ze środków otrzymanych z NIW-CRSO w ramach Programu Wspierania Rozwoju Międzynarodowych Domów Spotkań na lata 2021–2030.
