W tym tygodniu, chcielibyśmy zaproponować Wam tekst dr. Pawła Ukielskiego, który zwraca uwagę na konsekwencje, jakie dla pamięci o wojnie ma fakt, że niemiecki opór wobec nazizmu to doświadczenie wąskich elit, podczas gdy w Polsce miał on nie tyle kształt oporu masowego, ile znalazł wyraz w strukturach państwowych, które jednoznacznie opowiedziały się za walką z okupantem.
#Krzyżowa_czyta #Krzyżowa_poleca
(…) W tym wypadku problem leży w fundamentalnym rozróżnieniu między jednostką a wspólnotą oraz ich wzajemnej relacji. Wśród Niemców znalazły się bowiem jednostki heroiczne, które sprzeciwiły się ludobójczemu totalitaryzmowi. Jednak Niemcy, jako wspólnota polityczna, nie zdali ówczesnego egzaminu. Powstała machina państwowa – emanacja woli politycznej narodu, która była nastawiona na ludobójstwo, wyniszczenie dziesiątek milionów istnień ludzkich. Machina obliczona na inżynierię społeczną na niespotykaną wcześniej skalę.
W przeciwieństwie do Niemców, Polacy, jako wspólnota polityczna, mająca wyraz w strukturach państwowych, zdali ten egzamin. Polska jako pierwszy kraj w Europie stanęła do walki ze złem absolutnym, płacąc za to niewyobrażalną cenę. Wytworzyła struktury państwowe, które mimo okrutnej okupacji funkcjonowały na polskim terytorium, co więcej, które jasno opowiedziały się po stronie ratowania życia, nie po stronie nazistowskiej cywilizacji śmierci. Władze polskiego państwa, któremu (mimo operowania w warunkach zniewolenia, a co za tym idzie – niemal nie mającego możliwości egzekwowania swoich prerogatyw) podporządkowała się znakomita większość społeczeństwa, potępiały ludobójstwo niemieckie, sądy wydawały wyroki na osoby kolaborujące (w tym denuncjujące Żydów), w strukturach państwowych powstała organizacja mająca za zadanie ratować Żydów, Żegota.
P. Ukielski_NIEMIECKI RUCH OPORU Z POLSKIEJ PERSPEKTYWY.pdf
Dr Paweł Ukielski - politolog, historyk. Zastępca dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego (2004-2014 i od 2016). Adiunkt w Zakładzie Europy Środkowo-Wschodniej Instytutu Studiów Politycznych PAN, wykładowca Collegium Civitas. Od 2011 r. członek Rady Wykonawczej Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia. W latach 2014-2016 wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej.
*Tekst został opublikowany w tomie (Nie)obecne dziedzictwo. Rozważania o Kręgu z Krzyżowej, red. T. Skonieczny, Wrocław 2017.
