Religie monoteistyczne i ich potencjał integracyjny dla współczesnego społeczeństwa. Perspektywy – wyzwania – propozycje rozwiązań, pod red. dr. hab. Urszuli Pękali, wyd. Fundacja „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego, 2022
Fragment Przedmowy
"Jaką rolę odgrywają w naszym społeczeństwie trzy religie monoteistyczne, zwane też religiami abrahamowymi – judaizm, chrześcijaństwo i islam? Co mogą zrobić razem, aby wspierać integrację, solidarność i kulturę dialogu również poza bezpośrednim środowiskiem religijnym? Autorki i Autorzy niniejszego tomu podejmują te pytania z perspektywy swoich tradycji religijnych.
Postawione wyżej pytania pilnie wymagają odpowiedzi w obecnym kontekście społeczno-politycznym, który należy tu pokrótce zarysować. Społeczeństwa w Europie doświadczają dziś napięć i podziałów na różnych poziomach – od coraz silniejszego braku bezpieczeństwa społecznego, poprzez konflikty wartości, aż po kryzysy tożsamości. Przejawami tych napięć są między innymi tendencje nacjonalistyczne na wschodzie i na zachodzie, wzrost przemocy ze strony prawicowych i lewicowych radykałów, ksenofobia, antysemityzm oraz sukces ruchów populistycznych przy jednoczesnym zaniku politycznej i społecznej kultury debaty. Te procesy dotykają również trzech religii monoteistycznych; każda z nich zmaga się z nimi na swój sposób, przy czym żadna nie jest w tym zmaganiu monolitem. Dla swoich wyznawców religie spełniają kluczową funkcję budującą tożsamość i integrującą, ale jednocześnie same borykają się z wewnętrznymi napięciami. We wszystkich trzech religiach można zaobserwować zarówno wysiłki zmierzające do nawiązania dialogu ze współczesnym społeczeństwem i współkształtowania go w ramach własnej tradycji, jak i tendencje do izolowania się od zmian społecznych w przekonaniu, że jest to jedyny sposób na zachowanie własnej tożsamości.
(...) Tom otwiera artykuł Rolfa Schiedera, który przekrojowo analizuje problem religii w nowoczesnym społeczeństwie. Po nim następują cztery rozdziały. Pierwszy rozdział poświęcony jest zasobom religii monoteistycznych, które mogą przyczyniać się do integracji Europy na różnych płaszczyznach. Jednocześnie przedstawicielki i przedstawiciele tych trzech religii identyfikują i poddają samokrytycznej refleksji możliwe negatywne, dezintegrujące wpływy własnych tradycji religijnych na społeczeństwa europejskie. W ten sposób dokonują również koniecznego określenia miejsca każdej z nich w aktualnym kontekście polityczno-społecznym. Z drugiego rozdziału jasno wynika, że dążenie do dialogu, porozumienia i pokojowego współistnienia wszystkich ludzi należy do istoty wszystkich trzech religii i tym samym stanowi potężne źródło integrujące dla naszego społeczeństwa. Autorki i Autorzy opisują tu z perspektywy żydowskiej, chrześcijańskiej i islamskiej doktrynalne podstawy postępowania z „innymi”, ze szczególnym uwzględnieniem zasad dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego oraz uczciwej i pełnej szacunku debaty. Jednakże przekonanie, że wszystkie trzy religie monoteistyczne wspierają dialog, nie wydaje się być oczywiste – nawet dla wyznawców tychże religii. Gotowości i zdolności do dialogu trzeba się uczyć. Dlatego rozdział trzeci dotyczy edukacji w dziedzinie spotkań międzyreligijnych i międzywyznaniowych na różnych poziomach oraz wyzwań, z jakimi musi się ona zmierzyć. Edukacja rozumiana jest tu nie tylko jako przekazywanie wiedzy, ale także jako wychowanie do szacunku i solidarności wobec wszystkich ludzi – bez względu na ich religię czy pochodzenie. Ostatni, czwarty rozdział na przykładzie mediów i pomocy humanitarnej opisuje konkretne sytuacje życiowe, w których dochodzi do spotkań międzyreligijnych lub międzykonfesyjnych i w których religie są obecne w dyskursie publicznym."
Publikacja w formacie pdf do pobrania:
Religie monoteistyczne i ich potencjał integracyjny dla współczesnego społeczeństwa.pdf
