"Zagramy w BINGO?" - rozmowa o przywilejach podczas kwarantanny
21.04.2020, Anna Kudarewska, Luba Shynder
Ania
Jednym z obszarów pracy MDSM jest edukacja antydyskryminacyjna, której ważnym elementem jest świadomość przywilejów, z których pewne grupy społeczne bardziej lub mniej świadomie korzystają. Przeróżne kryzysy, trudne sytuacje w życiu, w których się znajdujemy, mogą być okazją do refleksji nad tymi przywilejami, pozwalają zatrzymać się i ujrzeć to, co na co dzień jest przezroczyste i niewidzialne. Również teraz, w czasie, w którym w różny sposób radzimy sobie z przymusową izolacją w naszych domach, jest to ważny temat. Nasza pedagożka, Luba, stworzyła bingo (narzędzie, które często wykorzystujemy w pracy z młodzieżą), które może pomóc nam zastanowić się nad swoimi przywilejami, zastanowić się, czy tylko my odczuwamy obecną sytuację jako trudną, bo nie możemy robić rzeczy, które wydawały nam się oczywiste, bo obniżyły się nasze codzienne standardy, które były po prostu bardzo wysokie w porównaniu z większością ludzi na świecie. Używając tego bingo, możemy poświęcić się refleksji nad innymi osobami wokół nas, blisko bądź bardzo daleko, i zastanowić się, co możemy ze swojej uprzywilejowanej pozycji zrobić, jaka zmiana jest potrzebna. Również w naszej pracy pedagogicznej z młodzieżą.
***
Luba
Zastanawianie się nad przywilejami towarzyszy mi od dawna. Rozumienie tego, czym są przywileje, jak działają w społeczeństwie, skąd się biorą, wydaje mi się kluczowe w temacie praw człowieka.
Prawa człowieka, z założenia, są uniwersalne, czyli dotyczą wszystkich, ale jako ludzie mamy w rzeczywistości bardzo różny dostęp do tych praw, mamy różne obawy i różnie walczymy o ten dostęp.
Często myślę o tym, zastanawiając się nad swoim miejscem w społeczeństwie: z jednej strony jestem migrantką z biedniejszego kraju, nie posiadam obywatelstwa kraju, w którym mieszkam, czyli Polski, przez biurokrację od dwóch lat nie mogę opuszczać kraju, więc jestem daleko od rodziny i nie mogę ani ich wspierać, ani liczyć na ich wsparcie. Mam więc o wiele mniej przywilejów w porównaniu z obywatelami Polski.
Z drugiej strony często porównuję siebie z innymi migrantami i wtedy czuję się za bardzo uprzywilejowana. Nie różnię się wyglądem, o wiele więcej trudności ma mój kolega o ciemnej karnacji, noszący długą, gęstą, ciemną brodę. Mówię po polsku, mój dobry słuch oraz to, że znam dwa inne języki słowiańskie, daje mi możliwość imitowania akcentu, więc często udaję osobę „stąd” i unikam niemiłych spojrzeń i niewygodnych pytań. Czasami jednak ludzie nawet w mojej obecności skarżą się na migrantów, tych „Ukraińców”. Moja dobra edukacja (kolejny przywilej, który jest konsekwencją innych przywilejów, np. wykształceni rodzice, zamożność rodziny, pochodzenie z wielkiego miasta, darmowa edukacja w kraju) dała mi możliwość znalezienia pracy, w której zarabiam więcej niż najniższa krajowa i mogę siebie utrzymać. Brak dzieci, o które musiałabym dbać (czy edukacja seksualna i dostęp do antykoncepcji to przywileje – dla mnie stanowczo tak, ponieważ wiele kobiet tego nie ma i nie ma również wyboru, czy rodzić czy nie, czy zajść w ciążę, czy nie), oszczędności w banku (tu często słyszymy, że posiadanie oszczędności jest kwestią ogarnięcia i ciężkiej pracy, ja jestem pewna, że jest to kwestia przywilejów, ponieważ zarabiając minimum, osoba nie jest w stanie nic odkładać, bo nic nie zostaje po wydaniu na podstawowe potrzeby, chodzi nie o „ciężką pracę” tylko o dostęp do dobrze płatnej pracy) dają mi możliwość wyboru miejsca pracy i niezgadzania się na każdą. Posiadanie pracodawcy, który z szacunkiem i zrozumieniem wspiera mnie w kwestiach pobytu i innych procedurach związanych z moją migracją, to też ogromny przywilej, którym, niestety, niewielka ilość migrantów może się pochwalić.
Z myślą o tym wszystkim stworzyłam to BINGO. Podczas obecnie niepewnej sytuacji, poczułam się bardzo uprzywilejowana, bardzo bezpieczna. Największym lękiem jest dla mnie brak możliwości, w razie potrzeby, zadbania o swoich starszych rodziców, którzy mieszkają po drugiej stronie granicy.
Zagrajcie ze sobą w to BINGO i zastanówcie się, czy znacie osoby, które nie wygrają w tej rozgrywce, dla których większość z tych zdań jest na razie nieosiągalna.
