W ramach rozwijania edukacji przyrodniczej opracowaliśmy tablice informacyjne, przedstawiające wybrane tematy związane z naturalnym otoczeniem Krzyżowej. Chcemy zachęcić naszych gości do odkrywania przyrody, dlatego tablice staną w różnych malowniczych miejscach w okolicy.
Spacerując po Krzyżowej będzie można dowiedzieć się, jak niezwykłymi organizmami żywymi są drzewa, szczególnie te sędziwe – na przykładzie naszej Alei Dębowej. Na kolejnej tablicy poruszamy temat nie kojarzący się z niczym niezwykłym czy wspaniałym, bo opisuje po prostu chwasty. Jednak po jej lekturze można zrozumieć, że również one pełnią ważną rolę w ekosystemie.
Ostatnia tablica to miejsce, gdzie przedstawiamy skrzydlatych mieszkańców Krzyżowej – czternaście gatunków ptaków, które można tu spotkać. Opisujemy ich zwyczaje, miejsca żerowania i cechy charakterystyczne.
CHWASTY SĄ FAJNE!
Wokół naszych domów rośnie wiele gatunków roślin. Niektóre lubimy i uprawiamy, a niektóre zwalczamy jako „chwasty” i „samosiejki”. Ale to sztuczny podział, bo „chwasty” nie istnieją w naturze. Nazywamy tak rośliny silne i samodzielnie wkraczające na grządki. Często wygrywają one w konkurencji o wodę i światło z roślinami uprawnymi. Dlatego wiele osób ich nie lubi – jednak czy słusznie?
Wiele z tak zwanych chwastów stanowi pokarm dla liściożernych gąsienic motyli, które z kolei posłużą ptakom do wykarmienia piskląt lub dla owadów zapylających (wytwarzają nektar) takich, jak samica bielinka kapustnika (Pieris brassicae).
Chwasty do jedzenie i leczenia
Chwasty służą nie tylko ptakom i owadom. Człowiek od wieków przyrządza z nich lecznicze napary, syropy, nalewki, maści, a także przygotowuje je na różne sposoby do jedzenia i picia. Dobrze jest zachowywać oraz pielęgnować tę ważną wiedzę o właściwościach leczniczych i spożywczych dzikich roślin.
Zagrożone chwasty
Chwasty stają się zagrożoną grupą roślin. Znikają z ogrodów, gdzie z zapałem usuwamy je z trawników. Znikają z pól uprawnych, ponieważ walczy się z nimi za pomocą herbicydów (środków stosowanych w rolnictwie do pozbywania się niechcianych roślin). Niektóre chwasty zmieniają smak mąki lub mleka, dlatego wciąż usuwa się je z upraw. Chaber bławatek i mak polny – niegdyś pospolite w łanach zbóż, dziś stają się rzadkością.
Tablica ALEJA DĘBOWA
Nie ma na Ziemi rośliny okazalszej i ważniejszej dla przyrody i człowieka niż drzewo. Stają się dominującym elementem krajobrazu. Przewagę nad innymi roślinami zawdzięcza dużym rozmiarom, odporności na czynniki zewnętrzne i długości życia, . Cechy te ulegają zwielokrotnieniu w przypadku alei drzew.
Nasza Aleja pochodzi z drugiej połowy XIX wieku. Po zakupie majątku marszałek polny Helmuth Karl Bernhard von Moltke zlecił posadzenie dwóch rzędów dębów przy drodze z posiadłości do Niedergräditz (Dolne Grodziszcze).
Dąb w przyrodzie
Dęby, szczególnie te sędziwe, są miejscem życia wielu zwierząt, roślin oraz grzybów. Im starsze drzewo tym więcej ma mieszkańców, nawet po swojej śmierci, gdy jest już tylko stojącym lub leżącym pniem.
Co zrobić, żeby zachować walory przyrodniczo-krajobrazowe starych drzew, a także całych alei i uchronić je przed niepotrzebną wycinką oraz zapewnić im odpowiednią pielęgnację? Można objąć je ochroną jako pomnik przyrody – tak jak w przypadku naszej alei.
Dąb w kulturze
Dąb zawsze kojarzył się z siłą, potęgą, niezmiennością. Przypisywano mu boskie znaczenie i uważano za króla drzew, a za ścięcie dębu groziła surowa kara. Dęby zasłużyły sobie na taką opinię dzięki swojej długowieczności (w tej chwili najstarsze znane okazy mają ponad 700 lat) i potężnym rozmiarom w stosunku do innych drzew naszego klimatu.
Te niezwykłe możliwości dębów związane są z dużą zawartością tanin (garbników roślinnych), substancji odpowiedzialnych za ochronę rośliny przed pasożytami. Garbniki te były wykorzystywane między innymi w medycynie ludowej, jako specyfiki ułatwiające gojenie ran.
Ptaki w Krzyżowej
Zakładka "Zielona Krzyżowa" powstała dzięki dofinansowaniu Fundacji im. Heinricha Bölla.
