W maju 2024 roku trudno – przynajmniej na pierwszy rzut okiem – wyobrazić sobie mniej korzystny kontekst międzynarodowy na świętowanie dwudziestolecia członkostwa Polski w UE niż warunki wciąż panujące tuż za wschodnią granicą zarazem UE i Polski. Trwająca od ponad dwóch lat pełnoskalowa wojna Rosji przeciw Ukrainie jak i niepokojący rozwój obecnej sytuacji politycznej w Gruzji pod wpływem rosyjskiej ingerencji dają jednak możliwość refleksji nad znaczeniem procesu integracji europejskiej dla Polski – i odwrotnie.

Cofając się do daty przystąpienia Polski do UE w maju 2004 roku, należy przypomnieć o tym, że ów moment oznaczał wtedy zarówno zakończenie i początek. Otóż domknął w pewnym sensie tzw. okres postkomunistyczny, podczas którego Polacy – tak jak zresztą Czesi, Słowacy, Węgrzy, Estończycy, Łotysze, Litwini i Słoweńcy a także Bułgarzy i Rumuni dołączający trzy lata później do Unii – przeszli przez głęboką transformację polityczną, ekonomiczną i społeczną, umożliwiającą przyjęcie do wspólnego rynku i wspólnoty, utworzonych ponad pół wieku wcześniej w czasach zimnowojennego podziału geopolitycznego kontynentu europejskiego. Pod tym względem często przytoczony w publicystyce zwrot o „powrocie do Europy” tak jak np. na okładce nr. 18 (2450) dn. 1 maja 2004 roku tygodnika Polityka dobrze odzwierciadlał satysfakcję wielu Polaków z dokonań tych dopiero kilkunastu lat, które minęły od rozpoczęcia transformacji ustrojowej roku 1989.

Komunikat Grupy Kopernika

Polsko-niemiecka Grupa Kopernika spotkała się na czterdziestym trzecim posiedzeniu, które odbyło się w Warszawie w dniach 13-15 czerwca 2024 roku. Niniejszy dokument roboczy „Więcej odwagi do wspólnego działania” podsumowuje wspólne refleksje grupy.

prof. Waldemar Czachur, Warszawa; prof. Peter Oliver Loew, Darmstadt, 27 czerwca 2024

XXXV raport Grupy Kopernika

Więcej odwagi do wspólnego działania.

Bezpieczeństwo w stosunkach polsko-niemieckich

Zmiana rządu w Polsce pod koniec 2023 roku obudziła nadzieję na nowy początek w stosunkach polsko-niemieckich. Po sześciu latach, 2 lipca 2024, zostaną wreszcie wznowione konsultacje międzyrządowe. Grupa Kopernika już w grudniu 2023 roku przygotowała dokument wskazujący na najważniejsze wyzwania stojące przed rządami w Warszawie i Berlinie. Podkreślono w nim między innymi potrzebę wspierania społeczeństwa obywatelskiego po obu stronach Odry i Nysy i powołania polsko-niemieckiego parlamentu obywatelskiego.

Z nieukrywaną radością wspominamy wyjątkowy koncert finałowy międzynarodowego projektu „MUSIC FOR FUTURE”, który odbył się 06 lipca 2024 roku we Wrocławiu w Centrum Sztuk Performatywnych (Piekarnia Żywa Kultura).
Przed Państwem wystąpiła młodzieżowa orkiestra złożona z utalentowanych młodych muzyków i muzyczek z Polski, Ukrainy i Niemiec. Było to nie tylko muzyczne wydarzenie, ale także święto integracji, wzajemnego zrozumienia i wspólnego tworzenia. 
Koncert rozpoczął się krótkim, ale pełnym emocji utworem muzycznym Terry Riley, „In C”, który wprowadził wszystkich w niesamowitą atmosferę wieczoru.

Następnie nastąpiły przemowy i powitanie gości:

Dorota Krajdocha, członek zarządu i dyrektor zarządzająca Fundacji „Krzyżowa", serdecznie przywitała wszystkich obecnych i podkreśliła znaczenie międzynarodowej współpracy. 

Yurii Tokar, Konsul Generalny Ukrainy we Wrocławiu, wyraził radość z możliwości uczestniczenia w tak wyjątkowym wydarzeniu. 

Torsten Göhler, Zastępca Konsula Generalnego Niemiec we Wrocławiu, podkreślił wagę kultury i muzyki w budowaniu mostów między narodami. 

Rozpoczęła się główna część koncertu pod batutą dyrygenta Mateusza Rusowicza. Publiczność miała okazję usłyszeć wybitne dzieła:

• Antonín Dvořák, IX Symfonia e-moll „Z Nowego Świata"
• Mykola Lysenko - Valse „La Separation" („Separation Waltz")
• Gioachino Rossini, uwertura do opery „Cyrulik sewilski"
• Gabriel Fauré, Pawana op. 50

Młodzież z Fürstenwalde Spree, Skawiny oraz Peremyshlany spotkała się w Krzyżowej w dniach 11-17.05.2024, by poznać się, wspólnie przełamywać stereotypy oraz tworzyć piękne wspomnienia. Podczas projektu młodzież poznawała się i rozwijała kompetencje pracy w grupie oraz wiedzę na temat swoich krajów w czasie warsztatów integracyjnych i kulturowych.

Od drugiej połowy lutego do końca kwietnia Fundacja „Krzyżowa”, w ramach projektu „Remember the Rebel”, prowadziła warsztaty z zakresu edukacji obywatelskiej. Ich celem było podjęcie dyskusji o fundamentach demokracji, aktualności prawa stanowionego wobec zmieniających się potrzeb społeczeństwa oraz granicach obywatelskiego nieposłuszeństwa.

Warsztaty prowadzone były bezpośrednio w szkołach oraz w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, gdzie przez cały kwiecień prezentowana była wystawa przedstawiająca sylwetki dziewięciu osób, które miały odwagę i determinację, aby sprzeciwić się status quo.

Łącznie w warsztatach udział wzięło 465 uczennic i uczniów z Polski, Ukrainy i Białorusi.

Z myślą o nauczycielkach i nauczycielach, których interesuje tematyka podejmowana podczas projektu, przygotowaliśmy specjalną publikację elektroniczną. W jej skład wchodzi scenariusz lekcji, dostosowany do realiów polskiej szkoły, oraz materiały pomocnicze.

19 kwietnia 2024 r. w Krzyżowej miała miejsce konferencja, poprzedzająca oficjalne otwarcie wystawy „1939-1945. Lata, które zmieniły świat". Wystawa przygotowana została specjalnie z myślą o młodzieży szkolnej oraz nauczycielach i nauczycielkach, opowiadająca o przyczynach, przebiegu i długotrwałych konsekwencjach II wojny światowej. Prezentuje ona te wydarzenia w możliwie szerokim kontekście oraz z różnych perspektyw. Tak, aby była zrozumiała nie tylko dla polskiego odbiorcy, ale również dla osób z innych krajów, które odwiedzają Krzyżową.

Wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza przedstawia genezę i przebieg II wojny światowej, różnice pomiędzy polityką okupacyjną na Zachodzie i Wschodzie Europy oraz pokazuje, jak wyglądał opór w różnych krajach Europy – w tym również działania opozycji antynazistowskiej w Niemczech. Druga część wystawy omawia kluczowe zagadnienia, niezbędne dla zrozumienia historii i jej konsekwencji. Obok pokazania mechanizmów rodzenia się nienawiści, które doprowadziły do Holokaustu, omówione są różne postawy, jakie prezentowali ludzie, którzy doświadczyli wojny i okupacji oraz różnice w polskiej i niemieckiej pamięci o wojnie. Na wystawie podjęto również temat współczesnych konsekwencji II wojny światowej – od konfliktów w Afryce, ludobójstwa w krajach byłej Jugosławii, po zbrodniczy atak Rosji na Ukrainę.

W ostatni weekend maja odbywało się w Krzyżowej już po raz trzeci Forum Bosch Alumni! 
W Forum Bosch Alumni brało udział ponad 50 osób z całego świata wraz ze swoimi rodzinami. Jest to coroczne spotkanie absolwentów i absolwentek różnych programów stypendialnych Fundacji Roberta Boscha.

Mamy ogromną przyjemność poinformować, że projekt pod nazwą „Dobry start przedszkolaków z Gminy Świdnica” (numer projektu FEDS.08.01-IZ.00-0070/23) otrzymał wsparcie finansowe ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plus i programu Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021-2027 (Priorytet 8. Fundusze Europejskie dla edukacji na Dolnym Śląsku, Działanie 8.1. Dostęp do edukacji).

14.06 wystartowaliśmy z nowym projektem o wdzięcznej nazwie „Ogrody przy szkołach narzędziem edukacji, integracji i adaptacji społeczności lokalnej".
Projekt dotyczy zakładania ogrodów, produkcji żywności, naszych nawyków żywieniowych, a także walorów rekreacyjnych, artystycznych i terapeutycznych. Czas ten upłynął nam na wzajemnym poznaniu się uczniów, nauczycieli i rodziców ze Szkół Podstawowych z Lutomii Dolnej, Grodziszcza i Witoszowa Dolnego, gdzie będą powstawać ogrody edukacyjne.

Przypadająca w 2024 roku 85. rocznica wybuchu II wojny światowej jak również 35. rocznica Mszy Pojednania w Krzyżowej, stanowią doskonałą okazję, aby przybliżyć niemieckim odbiorcom historyczne doświadczenia Polek i Polaków oraz uwrażliwić ich na różnice w polskiej i niemieckiej pamięci o tych wydarzeniach. Są to szczególne wydarzenia, ogniskują się w nich bowiem zarówno skrajnie negatywne doświadczenia Europy, szczególnie polsko-niemieckiego sąsiedztwa, które powinny być nie tylko przestrogą ale i punktem ciągłej refleksji. Jak i te pozytywne, które i dziś powinny być inspiracją do myślenia o sile społeczeństwa obywatelskiego oraz wzorcach dla naszych wzajemnych relacji.

Dlatego Fundacja „Krzyżowa”, dzięki dofinansowaniu ze strony Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, rozpoczyna realizację projektu (zadania publicznego) pt. „Od konfliktu do pojednania. Polska w relacji z Niemcami 1939-1989. (W 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej i 35.rocznicy Mszy Pojednania w Krzyżowej)”.

Jego celem jest stworzenie przestrzeni do dialogu i refleksji między Polakami a Niemcami oraz promowania wiedzy o najnowszej historii Polski, doświadczeń oraz wkładu, jaki wniosła w europejską historię XX wieku - będąc krajem, który nie tylko jako pierwszy musiał zmierzyć się z nazistowskim totalitaryzmem, ale również krajem, które jako pierwszy skutecznie sprzeciwił się komunistycznej dyktaturze, rozpoczynając proces, który doprowadził do upadku władzy sowieckiej w krajach tzw. bloku wschodniego. Krajem, którego społeczeństwo było na tyle dojrzałe i odpowiedzialne, że zdecydowało się podjąć dialog ze społeczeństwem niemieckim, przełamując powojenną wrogość, a który to dialog doprowadził do przełomowego wydarzenia, jakim była Msza Pojednania w Krzyżowej, 12 listopada 1989 r. Wydarzenie to symbolicznie zapoczątkowało proces, którego efekty widać do dziś.

Fundacja „Krzyżowa”, we współpracy z Ośrodkiem „Pamięć i Przyszłość”, rozpoczyna realizację nowego projektu edukacyjnego, zatytułowanego „Być może powrót do Europy to zbyt słabe określenie...”. Polska na drodze do NATO i Unii Europejskiej. Historia i znaczenie przeobrażeń z lat 1989-2004.

Przypadające w tym roku rocznice przełomowych wydarzeń, które zadecydowały o kształcie i pozycji współczesnej Polski, czyli 35. rocznica wyborów czerwcowych, 25. rocznica dołączenia Polski do NATO oraz 20. rocznica akcesji Polski do Unii Europejskiej, są okazją, aby na nowo przyjrzeć się przemianom, które zaszły na przestrzeni owych kluczowych 15 lat (1989-2004) oraz przybliżyć tę wiedzę możliwie szerokim grupom młodzieży i dorosłych. 

Z radością zapraszamy na 24. Summer Guitar Festival, który odbędzie się w dniach 14 lipca - 21 lipca 2024 w Krzyżowej. To wyjątkowe wydarzenie muzyczne, organizowane przez Fundację “Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego oraz Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, zgromadzi wybitnych gitarzystów z Polski i z zagranicy, oferując niezapomniane koncerty i bogaty program artystyczny.

Podczas festiwalu będą Państwo mieli okazję uczestniczyć w serii koncertów, warsztatów oraz spotkań z mistrzami gitary. Program festiwalu obejmuje:

15.07.2024 / PONIEDZIAŁEK

20:00-21:30 Koncert: Mateusz Kowalski, Feliks Jakubowski – Grand Prix Martinez 2023
Gdzie: Krzyżowa, sala wielofunkcyjna
Wstęp: Wolny

16.07.2024 / WTOREK

19:30-22:30 Konkurs Martinez
Gdzie: Krzyżowa, sala wielofunkcyjna
Wstęp: Wolny

Od sierpnia do września 2024 roku w Krzyżowej odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, które zgromadzi światowej sławy muzyków naszych czasów wraz z wybraną grupą młodych artystów klasycznej sceny muzycznej z całej Europy. W ramach jubileuszowego programu Krzyżowa-Music, "Kolegium Seniorów" – w skład którego wchodzą m.in. Jacques Ammon, Shmuel Ashkenasi, Viviane Hagner, Midori, Nils Mönckemeyer, Matthias Kirschnereit i Eckard Runge – będzie współpracować z utalentowanymi "Juniorami". To wyjątkowe spotkanie w Krzyżowej stworzy niepowtarzalną atmosferę, w której muzycy będą wspólnie zgłębiać dzieła muzyki kameralnej oraz przygotowywać program letnich koncertów Krzyżowa-Music.

Warsztaty Krzyżowa-Music oraz koncerty na Dolnym Śląsku odbędą się w terminie od 29 sierpnia do 8 września 2024 roku. Na zakończenie, wybrana grupa muzyków wyruszy na jesienną trasę koncertową po Polsce i Niemczech, dzieląc się swoją pasją i talentem z jeszcze szerszą publicznością.

Fundacja „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego oraz Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie zapraszają do udziału w  seminarium „Od konfliktu do pojednania. W jaki sposób uczyć o relacjach polsko-niemieckich?”.

Kiedy: 18-20 października 2024 r. (piątek-niedziela)

Gdzie: Zentrum für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften, Majakowskiring 47, Berlin

Kto może aplikować: nauczycielki i nauczyciele, edukatorki i edukatorzy pracujący z niemiecką młodzieżą szkolną oraz studenci, zainteresowani edukacją historyczną

Jak aplikować: proszę wypełnić formularz kontaktowy LINK

W razie pytań, proszę o kontakt z koordynatorem, dr. Tomaszem Skonieczny (tomasz.skonieczny@krzyzowa.pl)

Do kiedy można aplikować: do 20 września

Україномовна версія нижче

Fundacja „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego, Klub Inteligencji Katolickiej, Plast – National Scout Organization of Ukraine, Kreisau-Initiative e. V., zapraszają w dniach 13 do 19 października 2024 r.  na polsko-niemiecko-ukraińską wymianę liderów młodzieżowych pracujących z dziećmi i młodzieżą z doświadczeniem uchodźstwa, migracji  albo przesiedlenia wewnętrznego.

Wymiana młodych liderów jest częścią projektu sieciującego „LIKHTAR / Ліхтар”.

Wymiana ma na celu zapewnienie młodym liderom i liderkom niezbędnych narzędzi do wzajemnego zrozumienia i współpracy z dziećmi oraz młodymi ludźmi z doświadczeniem uchodźstwa i migracji. Główne cele wymiany obejmują rozwój umiejętności przywódczych u młodych uczestników i uczestniczek, oraz uzyskanie międzynarodowego doświadczenia i praktycznej wiedzy.

Uczestnicy będą mieli możliwość rozwijania kompetencji liderskich, rozmów na tematy, które ich interesują oraz przebywania w gronie osób o podobnych doświadczeniach, z różnych krajów. Projekt będzie także koncentrował się na tym, jak pozostawać odpornym, kreatywnym i jak wspierać ducha pewności siebie, współczucia i nadziei. 

Ważnym elementem projektu jest wykorzystanie sztuki, jako narzędzia do rozmowy o wojnie i jej skutkach. Projekt daje uczestnikom możliwość rozwijania swoich kompetencji i aktywnego przyczyniania się do wsparcia młodzieży w trudnych sytuacjach życiowych.