W jaki sposób Krzyżowa przyczynia się do budowania Europy przez jej mieszkanki i mieszkańców? Na to pytanie odpowiada pięć osób związanych z Krzyżową zawodowo bądź społecznie. Ponadto rozważają na nowo, czym są pojednanie i opozycja w obliczu napaści Rosji na Ukrainę. Rozmawiają prof. dr Waldemar Czachur, Irene Hahn-Fuhr, Elżbieta Kosek, dr Anna Quirin oraz dr hab. Robert Żurek.

Jak wygląda sprawa polsko-niemieckiego pojednania?

Anna: Ambasadorowi Polski w Berlinie Dariuszowi Pawłosiowi zadano podczas pewnego wydarzenia następujące pytanie: Czy nadal znajdujemy się w procesie pojednania czy może jesteśmy już partnerami? Od tego pytania chciałabym rozpocząć naszą rozmowę: Jak wygląda sprawa polsko-niemieckiego pojednania?

Irene: Zakwestionowałabym twierdzenie, że pojednanie można uznać kiedykolwiek za zamkniętą kwestię. Już samo to słowo wskazuje na proces. Zarówno w międzyludzkich, jak i międzypaństwowych stosunkach okresy bliskości przeplatają się z okresami oddalenia po to, by się do siebie ponownie zbliżyć. To są naturalne polityczno-społecznie sytuacje. Byłoby dobrze, gdybyśmy zwłaszcza my – ci, którzy już od lat działają na rzecz polsko-niemieckich stosunków w świadomości historycznych kontekstów – nie wyolbrzymiali tych różnych okresów z różnymi konfliktami interesów. Wręcz przeciwnie – powinniśmy wciąż na nowo czuć się zmotywowanymi do rozważań nad tym, jak można wspomagać zbliżenie. Jak powiedział Albert Camus: „Trzeba sobie wyobrazić Syzyfa szczęśliwego“. Wyjaśnienie długotrwałych i powracających sporów za pomocą argumentacyjnych procesów negocjacyjnych przybliżyłoby nas do równego partnerstwa o wiele bardziej, niż gdybyśmy wpadali w okresy „pojednaniowego kiczu“ i w nich trwali.

Wyobraźmy sobie 30-osobową klasę, powiedzmy siódmą, w jednej ze szkół rejonowych gdzieś na południu albo zachodzie Polski. Troje uczniów tej klasy jest po próbie samobójczej, 12 choć raz myślało o odebraniu sobie życia, a co drugi ma skrajnie niską samoocenę. Tylko sześcioro przyznaje, że radzi sobie ze stresem dnia codziennego. To nie scenariusz dramatu psychologicznego, to codzienność wielu polskich szkół. Ogólnopolską debatę o kondycji młodych rozpoczęła ostatnio fundacja Unaweza, która przebadała 180 tys. uczniów z całego kraju. To skala makro. W skali mikro to samo obserwują w swoich gabinetach specjaliści, którzy przyznają – dzieci i młodzież są dziś o wiele mniej odporne psychicznie niż ich rówieśnicy dwie czy trzy dekady temu. Ciężej też, niż kiedyś, dotrzeć do nich z pomocą, bo przypadków wymagających interwencji jest coraz więcej, a psychologów i pedagogów w szkołach nie przybywa.

Co prawda ubiegłoroczna nowelizacja prawa oświatowego nałożyła na dyrektorów placówek konieczność zwiększenia zatrudnienia specjalistów, ale w wielu miejscach wzrost zatrudnienia odnotowano jedynie na papierze. Dyrektorzy są bezradni – za stawki, które mają do zaoferowania, nie ma po prostu chętnych do pracy. Z raportu fundacji GROW Space wynika, że w skali całego kraju, wakaty na stanowiskach pomocy psychologiczno-pedagogicznej sięgają niemal 30 proc.

Przez trzy dni rozmów, warsztatów oraz pracy w grupach osoby uczestniczące w Krzyżowej w konferencji “Przyszłość zaczyna się dzisiaj...Nowa rzeczywistość wymian międzynarodowych z młodym człowiekiem w roli głównej" starały się zdiagnozować wyzwania czasów przełomu, a przede wszystkim wypracować rozwiązania, które pomogą w optymalizacji międzynarodowych spotkań młodzieży. 

W przeprowadzeniu diagnozy pomogły warsztaty, na których na tematy wymian międzykulturowych z perspektywy psychologicznej, edukacyjnej, geopolitycznej czy technologicznej spojrzeli tacy eksperci i ekspertki jak: 

dr Anna Kubiak - Psycholog, pracuje z dziećmi i młodzieżą oraz ich rodzinami w podejściu systemowym, adiunkt na Uniwersytecie SWPS w Poznaniu;

prof. dr Jacek Pyżalski - badacz, pedagog, trener, profesor na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, działa na rzecz nowoczesnej, przyjaznej dla młodzieży edukacji;

prof. dr hab. Monika Sus -politolożka, profesorka nadzwyczajna w Polskiej Akademii Nauk i profesorka wizytująca w Centrum Bezpieczeństwa Międzynarodowego przy Hertie School w Berlinie, jej badania koncentrują się na polityce międzynarodowej, a w szczególności na polityce zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej;

Za nami 1. edycja międzynarodowego Programu Rezydencji Artystycznych im. Konrada i Pawła Jarodzkich. W ciągu 6 tygodni zaproszeni artyści i artystki: Ulufer Çelik, Daniel Mikulski, Andrea Pichl, Jacek Zachodny mogli skoncentrować się na badaniach, rozwijaniu pomysłów i tworzeniu prac. Pracowali także warsztatowo z osobami goszczonymi w Krzyżowej w ramach programów wymian młodzieży. Z efektami rezydencji artystki i artyści zapoznali nas podczas „otwartych pracowni”.  

W dniach od 12 do 16 października 2023r. miała miejsce polsko-niemiecka wymiana szkolna Cottbus – Opole. 

20 uczniów z Polski z PSP nr 7 w Opolu oraz 18 uczniów z Niemiec ze szkoły Schmellwitzer Oberschule w wieku od 12 do 14 lat spotkało się w Fundacji „Krzyżowa” by po raz pierwszy wziąć udział w międzykulturowej wymianie szkolnej.

W ramach projektu "W sile wieku", dofinansowanego ze środków Samorządu Województwa Dolnośląskiego, zrealizowane zostały we wrześniu ostatnie zaplanowane aktywności. Seniorzy ze wszystkich trzech powiatów objętych działaniami - świdnickiego, wałbrzyskiego i dzierżoniowskiego - wzięli udział w wyjeździe edukacyjnym do Arboretum w Wojsławicach - przełom lata i jesieni to ostatni moment, kiedy można odwiedzić to miejsce, które swoim pięknem zachwyca o każdej porze roku.

Projekt "W sile wieku był realizowany od kwietnia bieżącego roku. W ciągu ostatnich kilku miesięcy uczestnicy wzięli udział w warsztatach hortiterapeutycznych, rozwoju osobistego oraz zajęciach rozwijających kreatywność - była to okazja do poszerzenia wiedzy i nabycia nowych umiejętności, ale także możliwość spotkania z drugim człowiekiem i nawiązywania przyjaźni. Opinie uczestników są jednoznaczne - było warto.

41 młodych mieszkańców Środy Śląskiej (PL) i Saterland (DE) spędziło 6 dni w Krzyżowej w ramach polsko-niemieckiego spotkania młodzieży w ramach współpracy miast partnerskich. Spotkanie odbyło się w terminie 17.09 do 22.09, a jego program był niezwykle różnorodny, intensywny i aktywizujący. Warsztaty językowe i integracyjne, piesze wędrówki po hipnotyzującym Ślężańskim Parku Krajobrazowym, wizyta w szkole w Środzie Śląskiej i poznanie historii miasta.

7-8 września w Połczynie-Zdroju odbyły się uroczystości upamiętniające zrabowane dzieci, ofiary germanizacji. Zorganizowana została m.in. międzynarodowa debata oraz odsłonięto tablicę upamiętniającą ofiary przymusowej germanizacji prowadzonej w ośrodku Lebensborn, który do końca wojny mieścił się w Połczynie-Zdroju.

Jednym z zaproszonych gości był dr Tomasz Skonieczny, zastępca kierownika Akademii Europejskiej Fundacji „Krzyżowa”. Wezioł on m.in. udział w panelu historycznym oraz przeprowadził specjalne warsztaty dla nauczycieli i młodzieży szkolnej.

W Połczynie-Zdroju zaprezentowana została także wystawa edukacyjna „Zrabowane. Wykorzenione”, która powstała w ramach międzynarodowego projektu edukacyjnego „Uprooted – (Hi)Stories of Stolen Children during World War II”.

02 października dr Annemarie Franke - wiceprzewodnicząca Rady Nadzorczej Fundacji „Krzyżowa" oraz dr hab. Robert Żurek - dyrektor zarządzający, członek zarządu, odebrali w imieniu Fundacji „Krzyżowa" dla Porozumienia Europejskiego Nagrodę Księżnej Jadwigi Śląskiej.

To wyjątkowe wyróżnienie przyznawane jest osobom i instytucjom za znaczący wkład w pojednanie i pogłębianie współpracy polsko-niemieckiej lub wybitną działalność charytatywną.
Kapituła Nagrody Księżnej Jadwigi Śląskiej postanowiła tegoroczną nagrodą uhonorować także Mariana Turskiego, wybitnego historyka i dziennikarza.

W sobotę (07.10.2023 r.) we wrocławskim Narodowym Forum Muzyki miała miejsce uroczystość wręczenia Nagrody Kulturalnej Śląska.
Tegorocznymi laureatami zostali dyrektor Festiwalu Muzyki Kameralnej Krzyżowa-Music, Matthias von Hülsen, znany pisarz, Marek Krajewski oraz pisarka i dziennikarka, Karolina Kuszyk.

Nagrody wręczyli wspólnie Minister Spraw Wewnętrznych Dolnej Saksonii, Daniela Behrens oraz Członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego, Krzysztof Maj.

Fundacja "Krzyżowa" dla Porozumienia Europejskiego będzie partnerem PNWM w projekcie Likhtar/ Ліхтар. Projekt jest skierowany do nauczycielek i nauczycieli, edukatorek i edukatorów oraz specjalistek i specjalistów w zakresie edukacji formalnej i pozaformalnej zaangażowanych w polsko-niemiecko-ukraińską wymianę młodzieży. W ramach Likhtara odbędą się m.in. spotkania sieciujące, szkolenia, konsultacje. 

Projekt Likhtar/ Ліхтар  jest już od kwietniu 2022 roku realizowany w niemieckiej placówce kształceniowej Bildungsstätte Bredbeck. Likhtar łączy osoby zaangażowane w międzynarodową pracę z młodzieżą z Polski, Niemiec i Ukrainy, motywuje i wzmacnia do realizacji projektów wymian w czasie rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie.

Fundacja „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego, we współpracy z Ośrodkiem Pamięć i Przyszłość, rozpoczyna realizację nowego projektu edukacyjnego, „Powstanie w getcie warszawskim. Historia, pamięć i jej współczesne odczytanie”.

W roku, w którym przypada 80. rocznica powstania, chcemy przybliżyć historię tamtego heroicznego zrywu - będącego pierwszym miejskich powstaniem przeciwko okupacji niemieckiej w całej okupowanej Europie – jak i postawić pytanie o jego współczesne znaczenie.

Do planowanych rezultatów projektu należą:

• publikacja materiałów edukacyjnych (w tym dwóch scenariuszy) adresowanych do szkół ponadpodstawowych,
• nagranie dwóch podcastów z udziałem ekspertów,
• przygotowanie plansz edukacyjnych, dostępnych w wersji cyfrowej, do samodzielnego druku przez zainteresowane szkoły,
• przeprowadzenie serii warsztatów dla młodzieży szkolnej,
• organizacja seminarium dla nauczycielek i nauczycieli w Krzyżowej (20-22 października – zapisy już ruszyły)
• organizacja debaty dla szkół ponadpodstawowych we Wrocławiu (25 października, w Centrum Historii Zajezdnia).

Masz od 18 do 25 lat? Chcesz jeszcze w tym roku wziąć udział w trójnarodowym spotkaniu z innymi młodymi osobami z Francji i Niemiec?

Trzej partnerzy: Fundacja “Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego z Polski, Muzeum Friedland z Niemiec i le FIEF z Francji zapraszają młodzież w wieku od 18 do 25 lat na trzyczęściową wymianę międzynarodową JAZDA!, która daje zaangażowanym, młodym ludziom możliwość wymiany pomysłów na ekscytujące tematy tożsamości, granic i migracji.

W piątek, 24 listopada 2023 roku, o godzinie 14:43 na stacji Berlin-Lichtenberg rozpocznie się ekscytująca podróż! Krzyżowa będzie gościem Pociągu do Kultury.

Podoba nam się idea polsko-niemieckiego pociągu kulturalnego, który już ósmy rok łączy Berlin i Krzyżową, a projekt programu daje nam możliwość przybliżenia Krzyżowej i wszystkiego, co się z nią wiąże, a także zwrócenia uwagi na to, że do Krzyżowej można łatwo dojechać pociągiem.

Szanowni Państwo,

po raz drugi oddajemy w Wasze ręce wspólnie wydane podsumowanie projektów i planów sieci Krzyżowa. Publikacja powstała we współpracy Fundacji “Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego, Freya von Moltke Stiftung i Kreisau-Initiative e.V.
W załączonej broszurze znajdą Państwo wgląd w różnorodne obszary działalności naszych organizacji. Oprócz międzynarodowej pracy z młodzieżą - serca Krzyżowej- dowiecie się, w jaki sposób Krzyżowa łączy społeczeństwo obywatelskie w Europie i jak historyczne dziedzictwo Krzyżowej znajduje odzwierciedlenie lokalnie w obliczu wojny na Ukrainie i napięć politycznych między Niemcami a Polską. Obszernie informujemy 

o największej akcji pomocy humanitarnej realizowanej pod hasłem “Krzyżowa dla Ukrainy”. Pytanie o to, jak wojna wpłynęła na Krzyżową i naszą pracę oraz jaki wkład sieć Krzyżowej wnosi do Europy, przewija się jak nić przez wszystkie artykuły w tym numerze.

Publikacja została wydana w języku niemieckim.

Zapraszamy do wysłuchania podcastu z udziałem pani dr Martyny Grądzkiej-Rejak, historyczki, judaistki, pracowniczki Instytutu Pamięci Narodowej oraz Muzeum Getta Warszawskiego, o historii getta warszawskiego – od momentu jego powstania do likwidacji w 1943 roku.

Rozmowa, przygotowana w formie podcastu, jest częścią projektu edukacyjnego „Powstanie w getcie warszawskim. Historia, pamięć i jej współczesne odczytanie”.

Podcastów Fundacji „Krzyżowa” można słuchać również na najpopularniejszych platformach podcastowych: anchor.fm, Spotify, a także m.in. na: Google Podcast i Breaker.

Zapraszamy do wysłuchania podcastu z udziałem pani Tamary Włodarczyk, badaczki dziejów Żydów, o pomięci i sposobach upamiętniania powstania w getcie warszawskim.

Rozmowa, przygotowana w formie podcastu, jest częścią projektu edukacyjnego „Powstanie w getcie warszawskim. Historia, pamięć i jej współczesne odczytanie”.

POSŁUCHAJ

-------------------------------

Tamara Włodarczyk

badaczka dziejów Żydów, publicystka, edukatorka, animatorka kultury, od 1999 r. działająca w środowisku żydowskim Wrocławia. Współautorka, razem z Ignacym Einhornem, książki „Żydowska pamięć o powstaniu w getcie warszawskim”.

Projekt „Powstanie w getcie warszawskim. Historia, pamięć i jej współczesne odczytanie” jest realizowany przez Fundację „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego we współpracy z Ośrodkiem „Pamięć i Przyszłość” i jest dofinansowany ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”.

Chcielibyśmy polecić Państwu artykuł autorstwa Beaty Maciejewskiej, który ukazał się 26 sierpnia 2023 r. w serwisie internetowym wrocławskiego wydania gazety wyborcza.pl. 

Wpis zatytułowany “Co połączyło polskiego i niemieckiego ministra spraw zagranicznych? Muzyka kameralna” (LINK)  poświęcony jest tegorocznej, dziewiątej edycji Festiwalu Muzyki Kameralnej Krzyżowa-Music. 

Fragment tekstu:

“To festiwal na najwyższym muzycznym poziomie, ale trudno go opisywać tylko jako wydarzenie artystyczne. Artyści z całego świata zjeżdżają do Krzyżowej, do miejsca, które stało się symbolem polsko-niemieckiego pojednania i zjednoczenia Europy, udowadniając, że festiwalowe motto - „Siła Europy leży w sile jej kultur" - nie jest propagandowym sloganem”.